آقای هدایتی 

 آیا جدیدا فتواهایی صادر شده است مبنی بر هدم قبور پیشوایان دین و اماکن تاریخی؟ از طرف چه کسانی و کِی صادر شده است؟

استاد حسینی قزوینی

 بینندگان عزیز و همه مسلمانان و مذاهب چهارگانه و سایر مذاهب این را توجه کنند که بزرگترین آرزوی آنها این است که روزی بروند کنار حرم پاک و مطهر نبی مکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، همانند پروانه بر اطراف آن نازنین حرم بچرخند و اظهار عشق کنند و ارادت خود را نسبت به نبی مکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) اظهار کنند و این را به عنوان یک ذخیره ای برای آخرت خود قرار دهند. اگر ترس از مسلمانان، در وهابیت نبود، یک آن و یک لحظه هم ضریح مطهر نبی مکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و حرم پاک آن حضرت و گنبد خضراء را نمی گذاشتند به این شکل بماند. دلیل من برای این قضیه، یکی از لیدرهای وهابیت به نام ناصر الدین البانی است که از او به بخاری دوران تعبیر می کنند. حتی بن باز، مفتی اعظم سابق عربستان سعودی گفته بود که باید به او بگوییم امام الحدیث. ایشان یک شخصیت تأثیر گذار است در میان وهابیت. کتابی دارد به نام تحذیر المساجد من اتخاذ القبور مساجد، در ص69 - 68 و می‌گوید:

یکی از مسائلی که مایه تأسف است، این است که قرن های متمادی، این گنبد سبز عالی بر روی قبر شریف نبی مکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) بناء شده و ضریحی که از آهن و مس و بعضی از زخارف است بر روی قبر آن حضرت است:

ذلک مما لا یرضاه صاحب القبر نفسه.

قطعا پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) بر این گنبد خضراء و ضریح مطهر راضی نیست.

ایشان آیا علم غیب دارد یا ملائکه به او فرموده اند که صاحب قبر راضی نیست؟

ما یک جمله عرض می کنیم، شما که راست می گویید، بر دروغگو لعنت خدا و ملائکه و جمیع جن و انس که اینچنین از قول صاحب قبر إخبار می کنید. آن وقت می آیید نسبت به أئمه (علیهم السلام)، که ما معتقدیم به إذن الله و تفویض نبی مکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) از غیب خبر می دهند، ما مشرک هستیم ولی اگر البانی بیاید از غیب خبر بدهد و از قول نبی مکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) مسئله قطعی بیان کند، این عین توحید است.

ایشان می‌گوید:

اعتقد أن هذا من الواجب علی الدولة السعودیة اذا کانت ترید أن تکون حامیة للتوحید حقا تحذیر المساجد من إتخاذ القبور.

اگر واقعا دولت عربستان سعودی معتقد است که حامی و ناشر توحید است، واجب است اقدام کند برای نابودی این ضریح مطهر و گنبد خضراء.

فتوای دیگر از لجنه عالی افتای عربستان سعودی است. بینندگان عزیزی که برنامه ما را دنبال می کنند، ما بارها عرض کردیم که در عربستان سعودی یک هیئتی است به نام هیئت عالی افتای عربستان سعودی. تمام فتاوای مربوط به وهابیت، توسط این هیئت صادر می شود. یک مفتی اعظم دارد و یک نائب رئیس و دو سه عضو دارد. حتی خود دولت عربستان سعودی اگر مسئله شرعی برایش پیش بیاید، ناگزیر است که از این هیئت عالی افتاء، مسئله را استفتاء کند و پاسخ بگیرد.

در این لجنه، کل مطالبی که بحث شده، در 20 جلد تحت عنوان فتواوا اللجنة الدائمة للبحوث العلمیة و الافتاء چاپ شده است. در ج9، ص79، فتوای شماره 8263 از این هیئت عالی سؤال کردند:

اگر در کشورهای اسلامی یا در شهرهای مسلمان نشین، بر روی قبر بعضی از بزرگان و صالحین، ساختمان و حرم بنا کنند و استناد کنند به حرم نبی مکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، آیا این درست است یا خیر؟

جواب:

لا یصح الاحتجاج ببناء الناس قبة علی قبر النبی (ص) علی جواز بناء قباب علی قبور الاموات، صالحین او غیرهم. لأن بناء أولئک الناس القبة على قبره (ص) حرام یأثم فاعله.

کسی حق ندارد به استناد حرم نبی مکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و گنبد خضراء نبی مکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) بر روی قبر صالحین حرم و ضریح بناء کند. زیرا آنهایی که بر روی قبر نبی مکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) اینچنین حرم و قُبّه ای بناء کرده اند، کار حرامی مرتکب شده اند و انجام دهندگان آن، گنه کار هستند.

اینها علنا می گویند که سازندگان حرم و گنبد برای رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، کار حرام و خلاف شرع کرده اند.

تقاضا می کنم که بینندگان عزیز توجه ویژه داشته باشند به این مسئله که اگر روزی وهابیت بر جهان اسلام مسلط شوند، چه بلائی بر سر مقدسات اسلام خواهند آورد. جالب اینکه فتوا داده اند:

و یجب على ولی أمر المسلمین أن یهدم ما بنی على القبور من المساجد؛ لأنها أسست على غیر التقوى و أن ینبش مَن دُفن فی المسجد بعد بنائه و یخرج جثته من المسجد حتى عظامه و رفاته، لاعتدائهم بالدفن فیه و ینقل رفاته إلى المقبرة العامة فی حفرة خاصة یسوى ظاهرها کسائر القبور و بعد ذلک لا حرج فی الصلاة فی المسجد المذکور لزوال المحذور.

بر ولی امر مسلمین (قبلا ملک فهد و فعلا ملک عبدالله، پادشاه عربستان سعودی و قبلا صدام در عراق و شاه و رئیس جمهور هر کشور ... ) واجب است که تمام قبرهای در مساجد را تخریب کنند و نبش قبر کنند و بشکافند و جسد آنها را حتی اگر به صورت پودر یا استخوان پوسیده باشد، خارج کنند و در قبرستان عمومی، چاله ای حفر کنند و در آنجا دفن کنند.

فتاوى اللجنة الدائمة للبحوث العلمیة و الإفتاء، ج6، ص270

یعنی اگر آقایان وهابیت، ترس از مسلمانان نداشتند، اولین کاری که می کردند این بود که قبر حضرت اسماعیل (علیه السلام) و هاجر (سلام الله علیها) را در حجر اسماعیل بشکافند و اگر آثاری از استخوان های پوسیده آنها هست، از آنجا بیرون کنند و هزاران پیامبری که در اطراف بیت الله الحرام دفن است را، اگر اینها قدرت پیدا کنند، تمام آنها را نبش قبر می کنند و همه آنها را از آنجا بیرون می کنند. و همچنین نسبت به ساحت مقدس نبی مکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، إبائی ندارند که اینچنین کاری را نسبت به او مرتکب شوند. بنده بر این عقیده هستم که اگر اینها روزی قدرت پیدا کنند، حتی قبر خلیفه اول و خلیفه دوم را خواهند شکافت و اگر استخوان های پوسیده ای از آنها پیدا کنند، به قبرستان های عمومی منتقل خواهند کرد.

آخرین فتوایی که در سایت ها دیدیدم، فتوای بن جبرین و عبدالرحمن براج بود که دو تن از مفتیان عربستان سعودی هستند و فتوا دادند هرگونه حرم سازی و بنای مسجد یا بنای ضریح و گنبد بر روی قبور بزرگان حرام و خلاف شرع است و واجب است که حرم أئمه (علیهم السلام) - امیرالمؤمنین (علیه السلام) و امام حسن (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام) و حضرت عباس (علیه السلام) و حضرت زینب کبری (سلام الله علیها) و ... - را نابود کنند و جوانان را بر انجام اینکار تحریک کردند.

قابل توجه عزیزان اهل سنت شافعی که برای آقای شافعی، حرم و گنبد و بارگاه ساخته اند، و حنبلی ها و حنفی ها که در بغداد بر روی قبر احمد بن حنبل و ابوحنیفه، گنبد و بارگاه ساخته اند و اموالی برای آن صرف کرده اند:

آقای عبدالرحمن براج با کمال وقاحت فتوا داد:

تمام کسانی که کمک می کنند برای ساختن قبور أنبیاء و اولیاء و صالحین و علماء:

هؤلاء محادون لله و لرسوله و مخالفون لشریعته

اینها دشمن خدا و پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) هستند و مخالف شریعت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) هستند.

برای دیدن متن، سایت بن جبرین یا عبد الرحمن براج را در سایت گوگل یا یاهو جستجو کنید و بنویسید:

موقع عبدالرحمن براج یا موقع بن جبرین

آقای هدایتی

 آیا آیه ای از آیات قرآن داریم که دلالت داشته باشد بر جواز برپائی مزار و بارگاه بر روی قبور بزرگان دین؟

استاد حسینی قزوینی

 ما دو آیه در قرآن داریم. حتی بزرگان اهل سنت در کتاب های تفسیری خود صراحت دارند که این دو آیه، دلیل بر جواز مشروعیت جواز بناء بر روی قبور بزرگان و اولیاء است.

آیه 21 سوره کهف:

إِذْ یَتَنَازَعُونَ بَیْنَهُمْ أَمْرَهُمْ فَقَالُوا ابْنُوا عَلَیْهِمْ بُنْیَانًا رَبُّهُمْ أَعْلَمُ بِهِمْ قَالَ الَّذِینَ غَلَبُوا عَلَى أَمْرِهِمْ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیْهِمْ مَسْجِدًا

بعد از روشن شدن قضیه اصحاب کهف، مردم می آیند می بینند که اینها در درون غار از دنیا رفته اند. کسانی که آنجا حاضر شدند، دو دسته بودند؛ یک دسته کفار و یک دسته مؤمنین. نزاعی در گرفت. یک عده گفتند که بر روی قبر اصحاب کهف، ساختمان یادبودی بناء می کنیم. عده ای که قدرت بیشتری داشتند و غلبه پیدا کردند بر دسته اول، گفتند که ما بر روی قبر آنها مسجد بناء می کنیم.

کتاب تفسیر طبری - که آقای ابن تیمیه ارادت ویژه ای به ایشان دارد و می‌گوید این تفسیر از جعلیات و موضوعات برئ است- صراحت دارد:

فقال المشرکون نبنی علیهم بنیانا، فإنهم أبناء آبائنا و نعبد الله فیها؛ و قال المسلمون: نحن أحق بهم، هم منا، نبنی علیهم مسجدا نصلی فیه و نعبد الله فیه.

مشرکین گفتند: ما بر روی قبر آنان ساختمان یادبودی بناء می کنیم، چون آنان فرزندان اجداد ما هستند.

مسلمانان گفتند: ما سزاوارتریم، چون آنان مؤمن و موحد بودند و بر روی قبر آنها مسجد بناء می کنیم و در این مسجد عبادت می کنیم.

جامع البیان طبری، ج15، ص278 - درالمنثور سیوطی، ج4، ص217 - فتح القدیر، ج3، ص277

این صراحت دارد هم بر جواز بنای مسجد بر روی قبور، هم نماز خواندن و عبادت کردن.

آقای زمخشری، یکی از استوانه های علمی اهل سنت در تفسیر این آیه تعبیری دارد و می‌گوید:

لنتخذن على باب الکهف مسجدا، یصلی فیه المسلمون و یتبرکون بمکانهم

بر درب غار، مسجدی بناء می کنیم تا مسلمانان در آنجا نماز بخوانند و به محل دفن اصحاب کهف تبرک بجویند.

کشاف زمخشری، ج2، ص477 - تفسیر نسفی، ج3، ص8

مسئله روشن و واضح است. این آیه صراحت دارد بر جواز بناء‌ بر قبور و نماز خواندن و عبادت در آنجا و تبرک جستن به قبور اولیاء الهی.

آیه 36 سوره نور:

فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فِیهَا بِالْغُدُوِّ وَ الْآَصَالِ.

در خانه هایی که خداوند اجازه داده است تا این خانه ها برافراشته شود و نام خدا در این خانه ها برده شود و صبحگاهان و عصرگاهان، تسبیح خداوند در آنجا گفته شود.

اولا مراد از بُیُوتٍ چیست؟

در روایات داریم که وقتی این آیه نازل شد:

فقام إلیه رجل، فقال: أی بیوت هذه یا رسول الله؟ قال: بیوت الأنبیاء. فقام إلیه أبو بکر، فقال: یا رسول الله! هذا البیت منها لبیت على و فاطمة؟ قال: نعم من أفاضلها.

یکی از صحابه از نبی مکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) سؤال کرد: ای رسول خدا! مراد از این بیوت چیست؟ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: مراد، خانه های انبیاء است. آقای ابوبکر بلند شد و گفت: آیا خانه علی و فاطمه هم جزء خانه های أنبیاء هستند؟ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: بله، از افضل ترین آن خانه هاست.

درالمنثور سیوطی، ج5، ص50 - تفسیر ثعلبی، ج7، ص107 - شواهد التنزیل حسکانی، ج1، ص533 - تفسیر آلوسی، ج18، ص174

پس مراد از بیوت، بیوت أنبیاء است و خانه حضرت علی (علیه السلام) و حضرت فاطمه زهراء (سلام الله علیها) هم از برترین آن خانه هاست.

مراد از تُرْفَعَ و برفراشتن چیست؟

جناب ابن عباس و مجاهد، که از مفسران بنام اسلامی هستند، رأی داده اند که مراد از تُرْفَعَ یعنی:

تُبنی و تُعلی

ساختمان بناء شود و برافراشته شود.

تفسیر بحر المحیط، ج6، ص421 - زاد المسیر ابن جوزی، ج5، ص364

برخی مانند حسن بصری و ضحاک گفته اند که مراد از آن، احترام و گرامی داشتن آن خانه هاست.

زاد المسیر ابن جوزی، ج5، ص364

هر معنایی که بگیریم - چه بناء و چه برافراشته شدن و چه گرامی داشتن -، بناء بر قبور انبیاء و اولیاء و حرم سازی و گنبد سازی، یکی از مصادیق بارز گرامی داشتن بیوت أنبیاء و أئمه (علیهم السلام) است.

««« والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته »»»

دکتر سید محمد حسینی قزوینی