کنکاشى در تاریخ
برپایى سوگوارى، مرثیه خوانى، عزادارى، نوحه خوانى و جلوههاى خاصى از مراسم بزرگداشت و تعزیت در تاریخ بسیار است. با کنکاش و جست و جو در متون تاریخى و آثار کهن اسلامى نمونههاى فراوانى مىتوان یافت که این امر از روایى و همچنین عادى بودن برگزارى چنین محافلى حکایت مىکند و بر مرسوم بودن آن گواهى مىدهد؛ واکنش مردم مدینه نسبت به شنیدن خبر شهادت امام حسین ( ع ) یکى از نمونههاى آشکار و گویاى این مدعاست، طبرى در تاریخ خود به نقل از یکى از راویان چنین مىنویسد:
« فلم اسمع واللَّه واعیة مثل واعیة نساء بنى هاشم فى دورهن على الحسین؛ به خدا سوگند، من سوگواریى همچون ناله و گریه زنان بنى هاشم در مصیبت حسین ( ع ) نشنیدهام. » تاریخ الطبرى، ج 3، ص 341 و 342.
ابن کثیر در تاریخ خود چنین مىنویسد: